Wist je dat één op zes mensen narcistische trekjes heeft? Ja, je leest het goed – statistisch gezien zit er in mijn of jouw volgende Teams-meeting van minstens zes personen iemand stiekem in zijn gallery view naar zichzelf te staren. Volgens Dr. Ramani Durvasula van California State University heeft 16 tot 17% van de mensen significante narcistische trekken. Niet het volledige “ik-ben-het-centrum-van-het-universum” syndroom – dat is maar voor 1% van de happy few weggelegd – maar wel het soort narcisme waar je in je volgende fusie of overname deal rekening mee wilt houden. Tenzij je houdt van nachtelijke conference calls vol creatieve interpretaties van wat er eerder die dag is afgesproken. Of je er vrede mee hebt om post-deal je meetingroom te delen met iemand wiens ego meer ruimte inneemt dan Paul Gheysens’ voormalige plannen voor de Antwerpse Bosuil.
En ja, ik weet hoe dat klinkt, zo’n dokter erbij halen in je intro: het is een beetje alsof een ‘wit konijn’ van een CEO, tussen de weergaloze Wagyu beef door, in het driesterrenrestaurant ’t Zilte aan Fernand Huts – die geheel toevallig en last minute een tafeltje verder zit – ongevraagd begint uit te leggen hoe je nu écht een logistiek familiebedrijf runt. Dat narcistische CEO’s hier en daar wat correlaties hebben met fusies en overnames, dat konden hondstrouwe bedrijfssoldaten ook wel verzinnen. Maar dat dan een beetje onderbouwen, dat is dan weer een paar andere Gucci-mouwen. De bedrijfslabradors hun geblaf klinkt exact zoals deze van de baas. Dus ook voor hen geen fast fashion meer.
Als doorwinterde M&A adviseur – sorry, ‘dealmaker’, want ik ‘maak’ de deals echt wel – zit ik regelmatig te dagdromen in mijn stijlvolle lipstick-rode Vitra Lobby Chair ES 104 en vraag ik me af of ik weer eens met een narcistische CEO aan tafel zit. Of erger nog: of ik zelf tot die 1 op 6 behoor. Mijn empathische kwaliteiten werden tot op heden in een boardroom, ondanks het aaneenrijgen van de vele successen, nog nooit echt luidop bejubeld. Ik ben ervan overtuigd dat een gezonde professionele dosis narcisme eerder een sterkte is. Teveel empathie leidt tenslotte tot antipathie, toch?
Of het bij jou nu al wat onderhuids begint te jeuken of niet, ik waarschuw je graag. Je zal dit mega-interessante artikel tot het einde willen lezen, want daar zit natuurlijk de echte waarde van deze exposé. Narcisten bouwen graag ook zo’n hook in, om de aandacht te trekken, te behouden en vooral voor de admiratie achteraf. Dat wil daarom nog niet zeggen dat alle sociale media creators of influencers narcisten zouden zijn. Daar zijn Dr. Ramani Durvasula en ik het grondig over eens. Het zijn ijdele creators-communicators, dat zeker, voor de dopamine-vrienden, ook dat is een quasi zekerheid. Zie ik je bij de conclusie?
voornaamwoorden aan de macht
Een groepje economen—een academische rockband, als je wil—besloot in 2016 de zelfverklaarde briljante breinen van M&A-dealende CEO’s te ontleden. Hun methode – er nu op terugkijkende – was even grandioos als hilarisch: ze verzamelden speeches, persinterviews en analisten-calls van CEO’s die betrokken waren bij 146 M&A-deals. Waarom moeilijk doen als de antwoorden al in het wild te vinden zijn? Deze academische bandleden begrepen dat soms vragen overbodig zijn. Je hoeft een pauw niet te vragen of hij trots is, je hoeft alleen maar te kijken. En dus telden ze simpelweg hoe vaak deze gladiatoren ‘ik’, ‘mij’ en ‘mijn’ gebruikten. Zoiets als een narcisme-detector op basis van voornaamwoorden.
Vier hoogopgeleide wetenschappers die urenlang earnings calls beluisteren (een straf die zelfs in de Geneefse Conventies niet is toegestaan) en streepjes in hun hoogwaardige, stijlvolle en tijdloze Ernest Hemingway-zwarte Moleskine notitieboekjes zetten bij elk egocentrisch voornaamwoord. “IK heb deze deal geïnitieerd”, “MIJN visie voor het bedrijf”, “volgens MIJ zijn de synergiën evident” – elke keer prijs in deze eergevoelige ego-bingo!
Terwijl ik dit schrijf in mijn Apple Notes (want zelfs mijn notitie-app moet premium zijn, al voelt het zonder de langverwachte Apple Intelligence nog steeds als een Vincent van Gogh-gele Moleskine met wat digitale krulletjes), besef ik dat ik misschien ook even mijn eigen Teams-opnames moet gaan analyseren. Maar liever nu niet. Eerst neem ik je mee door de belangrijkste bevindingen van dit Cambridge-onderzoek en vertaal meteen het academische naar wat leukere mensentaal. Zo is iedereen mee. Ook dat vind ik wel belangrijk.
wat cambridge ons vertelt over ceo’s met een 5xl ego
Zijn het de jagers of eerder de prooi? Ik weet niet wat er van te denken, maar onze narcistische CEO’s zijn maar iets meer geneigd om M&A deals te initiëren. Verrassend, toch? Je zou denken dat ze constant op overnamejacht zijn. Maar toch lijken ze selectiever dan een foodie die het eerste het beste Michelin-sterrenrestaurant binnenstapt. Natuurlijk kan het ook zomaar zijn – en dit komt uit mijn brein, niet uit de studie – dat de prooien niet geheel ontoevallig innovatieve en ook financieel goed presterende juweeltjes zijn. En dat er dus daardoor redelijk wat narcisme zit aan de verkopende kant. Narcisme en prestaties, ze lijken een ietwat mogelijk giftig verbond te hebben. Iets om in de gaten te houden, dealmaker!
En áls ze eenmaal een deal zien zitten? Dan gaan ze er doorheen als een razende zot, ze nemen deze chicane als een losgeslagen Max Verstappen. Zeg eens: Hoeveel tijd heeft Elon besteed aan de due diligence van Twitter? Deze CEO’s onderhandelen sneller dan een doordeweekse McDrive een Big Mac kan produceren – en dat is geen klein compliment, want McDonald’s heeft langer aan hun drive-thru efficiëntie geschaafd dan een doorsnee CEO-ego nodig heeft om aan het instap-5XL-formaat te komen. Want waarom zou je tijd verspillen aan due diligence als je buikgevoel toch al ‘ja’ zegt?
Wanneer beide CEO’s narcistische trekjes hebben is de kans op een succesvolle deal ongeveer zo groot als de kans dat de in 1984 geïntroduceerde Hermès Birkin in de januari-solden gaat. Het is als twee Kanye Wests samen in de prestigieuze Abbey Road Studios – technisch mogelijk, maar double trouble en waarschijnlijk geen hit, noch een deal. Aandeelhouders reageren dan ook lauw op een overname met een narcistische target-CEO. Blijkbaar hebben ook zij een ingebouwde narcisme-detector – wie had dat gedacht? En als het dan toch handtekeningen gezet worden, dan hebben de narcistische target-CEO’s meestal hun bureau al leeggeruimd voor de inkt van het contract droog is. Hun kans op een corner-office in het gefuseerde bedrijf? Ik schat deze in als even groot dat Didier Reynders de lotto per ongeluk in 2025 wint en de winst niet claimt.
het nieuwe linkedin narcisme score
Fast forward naar 2024, waar een nieuwe academische rockband – deze keer gewapend met algoritmes en machine learning – corporate narcisme onder de loep neemt. Want waarom earnings calls ontleden als je ook LinkedIn kunt fileren? De narcisme-detector slaat daar nog harder uit dan bij conference calls. Logisch ook: LinkedIn is het ultieme podium voor de moderne Chief – vul hier je favoriete modieuze titel in – Officer om zichzelf als personal brand te vermarkten.
Het neurale netwerk deed zijn ding en detecteerde patronen die zelfs een doorgewinterde M&A-adviseur nerveus zouden maken. Profielfoto’s die eruitzien alsof ze zijn geschoten door de huisfotograaf van de Financial Times? Check – echte narcisten lachen niet. Profielpagina’s vol buzzwords en zelf toegedichte superkrachten, alsof Bain & Company een powerpoint over hun persoonlijkheid heeft gemaakt? Dubbelcheck. En dan zijn er nog die posts die beginnen met “Humbled to announce…”, gevolgd door een bescheiden opsomming van alles wat ze ooit hebben aangeraakt sinds de kleuterschool.
Nog een rode vlag? Weirdo C-level-profielen die hun eigen content liken. Want niets schreeuwt “gezond zelfbeeld” als een liefdevolle digitale high-five aan je eigen posts. Het is de CEO-equivalent van een zelfportret in glasmozaïek van Isabelle Scheltjens: een ode aan de eigen grootsheid in fonkelende pixels.
Linkedin-profielen? Het is pure analyse-materiaal, dealmaker. Een aanrader trouwens – maak een screenshot of download het profiel van jezelf, je collega, je baas en vraag aan de may&april ‘Linkedin Narcissism Score’-GPT de narcisme-score. Deel vervolgens gerust je score (en misschien best alleen je eigen score).
hoe je een zonnekoning herkent, overleeft en onderscheidt van de ambitieuzen
Linkedin- en voornaamwoorden-tellers overtuigen dat taalgebruik ons veel kan leren. Maar naast het checken van hun LinkedIn-profiel is het als (business) partner, als collega en als dealmaker goed om de levensechte kenmerken en aanwijzingen te herkennen. Belangrijkste tip die opduikt: niet meegaan in de opgeblazen zelfverheerlijking. Narcistische CEO’s zijn naast al het vorige vaak charmant en overtuigend, maar let op signalen zoals een schrijnend gebrek aan interesse in andermans ideeën, een reflex om alle credits op te eisen, of een ongezonde obsessie met status en imago. Onethisch of opportunistisch gedrag? Vaak gewoon standaarduitrusting. Allemaal rode vlaggen om scherp te blijven, en bij fusies en overnames – hier en daar vergeleken met een huwelijk – een knipperend alarm.
Het is niet alleen kommer en kwel: narcistische trekken kunnen ook hun nut hebben. Een CEO met een flinke dosis bravoure kan een bedrijf door stormen loodsen, is besluitvaardig en daardoor perfect voor crisissituaties, trekt investeerders over de streep en heeft een visie die beklijft. Maar let op: als diezelfde eigenschappen doorslaan in zelfverheerlijking, gaat samenwerking de afgrond in en verdwijnt de objectiviteit als sneeuw voor de zon.
Het is vaak een flinterdunne lijn: een over-ambitieuze stuwende kracht versus een zonnekoning die uitsluitend leeft op bewondering. Zien de mindere goden het verschil niet, of is het gewoon afgunst? En dan heb ik het niet over afgunst ten aanzien van de zonnekoningen, maar tegenover de ambitieuzen onder ons – degenen die ook ergens op de grijswaarden van de narcismeschaal zitten. Kijk naar Steve Jobs: zijn narcisme maakte hem een succesvol visionair, maar zijn gebrek aan empathie bracht ook de nood aan het nodige gelijm, voor de brokken. Balans is dus key – ambitie en zelfvertrouwen zijn prachtig, zolang ze niet de realiteit uit het oog verliezen.
moraal van het verhaal
Als je een narcistische CEO spot tijdens je due diligence of aan het altaar (liever vroeger, maar het is nog niet te laat), ren dan harder dan een stagiair die hoort dat er gratis lunch is. De vernoemde studies bevestigen eigenlijk wat ik al jaren predik: in M&A, of laat het mij zelfs veralgemenen naar samenwerkingen van elke orde, is het niet alleen belangrijk wát je koopt of ambieert, maar ook van wíe je koopt of met wie je optrekt. Want een ego ter grootte van een kathedraal past meestal niet in je post-deal cultureel-getinte integratieplan.
Zoals altijd, de echte clue zit in de staart. Voor de fun heb ik zelf ook nog even streepjes getrokken: In dit artikel, 46x ‘ik’, 28x ‘mijn’ en 6 keer ‘mij’. In totaal betekent dat zo’n 2% van de tekst. Ik kwalificeer mezelf dus officieel als een niet-narcist maar met een gezonde grijszone die empathie weet te gebruiken wanneer het totaal overbodig is. Te veel empathie? Dat is een garantie op professionele antipathie! Denk daar maar eens over na.
En nu: like dit bericht, deel je inzichten, deel je Linkedin Narcissism Score of scroll weg en doe alsof je dit nooit gelezen hebt.
Ik wens je een fijne dag,
met sympathieke en enthousiaste groeten,
Chief Engagement Officer
