Het gebeurt sneller dan je denkt. Je bent een ondernemer van eind veertig of vijftig, altijd in control, de master of your universe, en plots – BAM – daar komt de vraag: “Heb ik het nog in mij? Kan ik nog mee met al die hyperactieve Gen Z’ers die in memes denken en mij vragend aankijken als ik iets over faxmachines of de Gouden Gids zeg?” Eén ondernemer floepte het me vorige week nog in de maag: “Geen opvolger in zicht, ik run hier alles alleen. Moet ik verkopen?” Die vraag blijft knagen als een ongemakkelijk gezwel dat je liever niet laat checken, maar diep vanbinnen weet je: de vergrijzing zit je op de hielen.
Vergis je niet, de vergrijzing is als je geliefde Saab waarvoor geen nieuwe onderdelen meer beschikbaar zijn, alleen tweedehands. Eerst merk je er niets van, maar dan hoor je het piepen en kraken steeds dichterbij komen. En voor je het weet, leunt hij tegen je voordeur, met een pint Stella en een peuk Groene Michel, het perfecte duo om verhalen op te rakelen van lang vervlogen tijden, klaar om je mee te sleuren in een gesprek over vergane glorie en die goeie ouwe tijd. Ja, mensen worden ouder, zelfs ondernemers. Eerst merk je het aan de grijze haren, dan aan die futloze brainstorms waar vroeger vuurwerk was. En ineens is de vraag daar: wie neemt het van me over? The kids? Die zijn allang naar Bali om Instagram-yogi te worden of werken bij een start-up die iets met crypto en duurzaamheid doet.
Voor de vijftigers onder ons: geen paniek. Je kunt nog een paar jaar doordenderen. Maar zeg eens eerlijk, wil je de CEO zijn die als laatste de TL-lampen uitdoet terwijl iedereen al lang naar huis is? Dat is het moment dat je beseft: de grote exit komt eraan. Heel Europa, België incluis, ziet dezelfde film. Honderden bedrijfseigenaren die hun pensioen naderen, jaren bloed, zweet en tranen in hun zaak hebben gestoken, maar nu stuiten op een onverwachte realiteit: de kinderen willen de sleutels niet overnemen, en zelf blijf je ook niet eeuwig de jonge god van weleer.
Dus ja, misschien is dit wel jouw kans. De kans van je leven zelfs. Als je een beetje wakker bent, tenminste.
De demografische tsunami die Europa treft
Laten we eerst even de feiten erbij nemen, voor je denkt dat dit allemaal bluf is. In 2022 was 21,1% van de Europese bevolking 65 jaar of ouder, en dat percentage zal tegen 2032 oplopen tot maar liefst 24% (Eurostat, 2023). In België zit je met 20,5% zestigplussers in 2022, en dat stijgt tot 23,8% in 2032 (Statbel, 2023). Nederland is niet anders: van 20,3% in 2022 naar 23,5% in 2032 (CBS, 2023). Dat zijn niet zomaar cijfertjes, dat is een tsunami van oude mensen die eraan komt.
En die oude mensen hebben bedrijven, het zijn doorwinterde ondernemers. KMO’s, familiebedrijven, kleine bedrijven die ooit vol overtuiging zijn gestart, en werden gerund alsof het een kwestie van leven en dood was. En nu komt er een tijd dat ze ermee ophouden. En dan? Dan liggen die bedrijven voor het oprapen. Nu ja, niet letterlijk, maar ze staan wel in de etalage.
Volgens Eurostat (2021) is ongeveer 60% van de eigenaars van kleine en middelgrote ondernemingen in Europa 55 jaar of ouder. Denk daar even over na. Dat betekent dat er binnenkort een hele hoop bedrijven een nieuwe eigenaar nodig hebben. En die nieuwe eigenaar, dat zou jij kunnen zijn. De kans om een gevestigd bedrijf over te nemen dat gebouwd is op bloed, zweet en tranen – dat is toch iets om over na te denken.
De intrinsieke waarde van die oude bedrijven
Oude bedrijven hebben iets. Ze hebben een verhaal. Een ziel, als je daar in gelooft. Maar wat ze vooral hebben, is een gevestigd klantenbestand. Ze hebben klanten die al jaren hetzelfde product kopen, bij dezelfde mensen, op dezelfde plek. Dat zijn klanten die niet zo snel weglopen, en dat betekent een stabiele inkomstenstroom. En dat, de centen, dat is het enige waar het echt, in 95% van de gevallen toch, om draait.
En dan hebben we nog die processen. Je weet wel, die operationele dingen die je normaal moet uitvogelen als je een nieuw bedrijf begint. Wel, dat hoeft hier dus niet. Deze bedrijven hebben hun processen al verfijnd en geoptimaliseerd, waardoor jij gewoon kunt binnenstappen en verdergaan waar zij zijn gebleven. Je krijgt er vrijwel gratis en voor niks ook nog waardevolle intellectuele eigendommen bij – unieke producten, diensten, kennis en relaties die jaren hebben geduurd om te ontwikkelen. Dingen die hun waarde al lang bewezen hebben en die jij gewoon mag meenemen.
Groeipotentieel en synergieën: oftewel, waar zit de winst?
Laten we niet doen alsof we het allemaal voor de culturele waarde doen. Het gaat om winst. Punt. En als je deze bedrijven overneemt, krijg je toegang tot nieuwe markten en klantsegmenten. Je kunt je productaanbod uitbreiden, nieuwe dingen proberen, marktaandeel vergroten, en al die andere dingen waar ondernemers van dromen.
Synergieën, dat is ook zo’n toverwoord. Twee bedrijven samenvoegen, middelen combineren, processen stroomlijnen. Klinkt saai, maar het betekent wel dat je kosten kunt besparen, de winstgevendheid kunt verhogen, en echte groei kunt realiseren. Het behouden van ervaren personeel is mooi meegenomen; ze kennen de klanten en zorgen voor een soepele overgang. De echte kracht van synergieën zit echter in de groei die pas mogelijk is door de fusie zelf. Wanneer je twee bedrijven van elk €2 miljoen omzet combineert, kan de totale waarde hoger zijn dan de som der delen. Een klein beetje meer omzet, een klein beetje minder kosten, en voor je het weet heb je een winstexplosie. En dat zie je terug in de waardering. (Not that) Simple as that!
Het zwarte gat van overdracht en continuïteit
Een bedrijf overdragen is niet altijd het einde van de lijn voor de oorspronkelijke eigenaar. Er is een manier om niet meteen in dat ‘zwarte gat’ van pensioen te springen: investeringsfondsen die samenwerken met zogenaamde buy-in managers om gefaseerd de zaken over te nemen. Dit biedt de vertrekkende ondernemer de mogelijkheid om stapsgewijs zijn betrokkenheid af te bouwen en tegelijkertijd te profiteren van de expertise en energie van nieuwe investeerders en managers én van de nieuwe groei.
Voor veel ondernemers is dit een alternatief om niet in één klap afscheid te moeten nemen van hun levenswerk. Deze gefaseerde overnameconstructies, waarin zowel financiële als operationele betrokkenheid geleidelijk verminderen, zorgen ervoor dat zowel het bedrijf als de voormalige eigenaar kunnen wennen aan de nieuwe situatie. Een win-winsituatie, die de overgang soepel maakt en de continuïteit van de onderneming waarborgt.
Hoe weet je dat het tijd is om te vertrekken? Er zijn natuurlijk genoeg signalen, maar er is eentje dat er met kop en schouders bovenuit steekt: als je opeens meer bezig bent met het in stand houden van je bedrijf dan met het laten groeien ervan, dan is dat het moment waarop je moet beseffen dat je beter iemand met frisse, wilde plannen kan binnenlaten. Behoudzucht is de vijand van elke ondernemer die ooit groot wilde worden. Tijd om de deur open te zetten voor iemand die nog gelooft in ‘groeien of doodgaan‘.
Pak je kansen of kijk toe
De vergrijzing van Europa, België, Nederland – het is een feit, geen mening. En het zorgt ervoor dat een groot aantal gevestigde bedrijven op zoek is naar een nieuwe eigenaar. Dit is geen verhaal van meelij of melancholie. Dit is een buitengewone kans voor wie durft. Een kans om te groeien, marktaandeel te pakken, en langetermijnwinstgevendheid te verzekeren. Door deze bedrijven over te nemen, kun je niet alleen bestaande activiteiten voortzetten, maar misschien zelfs een beetje bijdragen aan het behoud van economisch erfgoed. Of, als je dat niet zo interesseert, kun je gewoon geld verdienen.
Waarom zou je niet profiteren van deze uitzonderlijke gelegenheid? Het is niet alleen een strategische investering, maar ook een manier om waardevolle tradities en opgebouwde expertise te behouden. Zoals die Gabriel García Márquez al schreef, zonder enige hulp van large language models, sommige dingen zijn nou eenmaal aangekondigd lang voor ze gebeuren. Dus waarom niet zelf de regie pakken en doen alsof jij het voor het zeggen hebt? Aan jou de keuze.
Oei, keuzestress… veel plezier ermee 😉
